Meer bewijs voor geneeskracht rituximab

I

n een nieuwe trial van de Noorse onderzoekers Fluge en Mella, waarover al op de sociale media is bericht, ondervonden 18 van de 29 patiënten een duidelijke genezende werking van het medicijn rituximab. De deelnemers waren geselecteerd volgens de Fukuda-criteria voor CVS uit 1994. De onderzoekers blijken nu lopende het onderzoek al een patent te hebben aangevraagd.

Werking
Rituximab, dat per infuus wordt toegediend, wordt gebruikt om disfunctionerende B-cellen te vernietigen. Het lichaam zorgt vervolgens zelf voor nieuwe B-cellen, maar daar gaat enige tijd overheen. Het onderzoeksteam wilde weten hoe lang en hoe vaak het nodig is om de behandeling te herhalen.

De patiënten die positief op het middel reageerden meldden vanaf zo’n 5 maanden na het begin van de behandeling een blijvende verbetering van hun gezondheid. Bij de overige patiënten had het geneesmiddel geen enkel effect.

Discussie
B-cellen, een onderdeel van het immuunsysteem, zijn een bekende schuilplaats voor het Epstein-Barr-virus (EBV). Bij sommige ziekten, waaronder vermoedelijk ME, ontregelt dit herpesvirus daar de werking van de afweer.

Symptoomcriteria zijn nooit een perfecte diagnosemethode. Er zullen altijd deelnemers zijn die de ziekte niet hebben. Van de verouderde Fukuda-criteria is bekend, dat het percentage ME-patiënten (als die niet zoals het hoort worden uitgesloten) ruwweg de helft is. Mede afhankelijk van hoe de onderzoekers bekend staan, en van de praktische voorwaarden die aan deelname worden gesteld, zal dit echter per geval verschillen.

Volgens de auteurs voldeden alle 29 deelnemers ook aan de strengere Canadese criteria voor ME/CVS uit 2003.

Rituximab is een zwaar middel en moet zeker niet zomaar worden ingezet bij patiënten die voldoen aan symptoomcriteria. Een zuiver onderscheid tussen de ziekte ME en kunstmatige constructies als CVS of SEID, waar de ME Vereniging Nederland voor pleit bij de Gezondheidsraad, blijkt eens te meer van belang. In deze studie bleken twee patiënten allergisch voor het middel, en waren er nog diverse serieuze bijwerkingen.

Conclusie
Het onderzoek waarover nu is gepubliceerd is een tussenresultaat. Het wachten is op de uitkomsten van een groter vervolgonderzoek. Dan kunnen ook controlegroepen worden gebruikt om het effect van het medicijn te onderscheiden van natuurlijk verloop en placebo-resultaten. Tevens is het belangrijk, meer te meten dan alleen de subjectieve beleving van de deelnemers.

Als geneesmiddel tegen ME ziet het er niettemin steeds hoopvoller uit.

• Fluge e.a. (2015), “B-Lymphocyte Depletion in Myalgic Encephalopathy/ Chronic Fatigue Syndrome. An Open-Label Phase II Study with Rituximab Maintenance Treatment“, PLOS ONE, 1 juli